Hollanda’da temyiz mahkemesi, uluslararası insancıl hukuk ihlalleri sebebiyle İsrail’e F-35 savaş uçağı parçalarının satışının durdurulmasına karar verdi. Lahey Temyiz Mahkemesi’nin açıklamasında, İsrail’in F-35’lerinin Gazze’de insancıl hukuku ciddi şekilde ihlal etme riskinin açık olduğuna dikkat çekilerek, “İsrail’in saldırıları, aralarında binlerce çocuğun da bulunduğu sivilleri orantısız şekilde öldürmüştür” denildi.
‘İHRACAT 7 GÜN İÇİNDE DURDURULMALI’
Anadolu Ajansı’nın aktardığına göre, mahkemeden yapılan açıklamada, insan hakları örgütleri Oxfam Novib, PAX ve The Rights Forum’un İsrail’e F-35 savaş uçağı parçalarının ihracatının durdurulması talebini reddeden mahkeme kararına ilişkin temyiz talebinin kabul edildiği belirtildi. Açıklamada, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarında sivillere verdiği zararı yeterince dikkate almadığı kaydedilerek, Hollanda’nın İsrail’e F-35 parçalarının ihracatını yedi gün içinde durdurmasına hükmedildiği bildirildi.
Hollanda’nın taraf olduğu çeşitli uluslararası düzenlemeler uyarınca, insancıl savaş hukukunun ciddi şekilde ihlal edilme riskinin açık olduğu durumlarda askeri teçhizatın ihracatını yasaklamak zorunda olduğu hatırlatılan açıklamada, bunun Hollanda’dan İsrail’e hiçbir F-35 parçasının ihraç edilemeyeceği anlamına geldiği belirtildi. Açıklamada, Hollanda Dış Ticaret Bakanlığı’nın İsrail’e F-35 savaş uçağı parçalarının satışına imkan veren 2016 tarihli ihracat lisansını durdurması gerektiği ifade edildi.
‘İHRACAT, HOLLANDA’NIN MUHTEMEL SUÇLARA ORTAK OLMASI DEMEK’
Davada insan hakları örgütleri, 4 Aralık’ta yapılan duruşmalarda, İsrail’e F-35 parçalarının ihracatının İsrail’in Gazze’de işlediği ‘muhtemel savaş suçlarına’ Hollanda’nın ortak olması anlamına geldiğini kaydetmişti. Avukat Liesbeth Zegvield, duruşmada yaptığı açıklamada, “Devlet, İsrail’e F-35 parçası teslimatını hemen durdurmalı” ifadesini kullanarak mahkemeden bu parçaların ihracatına yasak getirmesini talep etmişti.
İlk derece mahkemesinin 15 Aralık’taki kararında, Hollanda’nın daha önce tesis edilen lisans kapsamında İsrail’e F-35 parçası satışını durdurmak zorunda olmadığı belirtilmişti. Kararda, Hollanda’nın İsrail’e F-35 parçaları sevkiyatı kararı alırken, ‘ilgili menfaatleri gözettiği ve söz konusu karara makul şekilde ulaştığı’ sonucuna vardığı kaydedilmişti.
HAK ÖRGÜTLERİ KARARI TEMYİZE GÖTÜRDÜ
Lahey Temyiz Mahkemesi’nde 22 Ocak’ta yapılan duruşmada, insan hakları örgütlerinin avukatları, Hollanda hükümetinin İsrail’e F-35 parçaları sevkiyatını durdurması talebini reddeden ilk derece mahkemesinin kararını bozmasını istemişti.
Avukat Zegveld, F-35 parçalarının ihracatının, İsrail’in Gazze Şeridi’nde işlediği ‘muhtemel savaş suçlarına’ Hollanda’nın ortak olması anlamına geldiğini belirtirken, mahkemenin ilk verdiği kararda ihracatı durdurmamasının hukuken yanlış ve eksik bir değerlendirme olduğunu ileri sürmüştü. Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşlarınca Gazze’de ihlaller tespit edildiğini belirten avukat Zegveld, Temyiz Mahkemesi’nden Hollanda’nın İsrail’e F-35 parçaları sevkiyatını durdurması yönünde karar almasını talep etmişti.
Hollanda devletinin avukatları ise Gazze’deki durumun henüz karmaşık olduğu, ülkenin ekonomik menfaatleri için F-35 satışının gerekliliği, ikili ilişkilerin önemi ve Hollanda yapmasa dahi diğer ülkelerin satmaya devam edeceği şeklindeki gerekçelerle İsrail’e F-35 parçaları gönderilmesini durdurma zorunluluğu olmadığını öne sürmüştü.
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)
