İBB’ye bağlı İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) “Kent Gündemi Serisi”nin son raporu ”Enflasyonun Sofra Hali: Türkiye’de ve İstanbul’da Gıda Enflasyonu ” yayınlandı.
Raporda gıda enflasyonunun Türkiye ve İstanbul’daki yansımaları incelendi. Hazırlanan rapor kapsamında gıda enflasyonuna dair öne çıkan veriler şu şekilde özetlendi:
“Seçili ürünlerin üreticiden pazara ulaşımındaki fiyat değişimi ortalama 2 kat olurken, markette bu değişim 2,4 kat olmuştur. 2017-2018 döneminde kişi başı tüketilen sebze miktarı 283.1 kg iken, bu miktar 2022 – 2023 döneminde 261.7 kg’ye düşmüştür. 2010 yılında nüfusun yüzde 69.4’ü her gün en az bir kere sebze veya salata tüketirken bu oran 2022 yılında yüzde 41.2’ye düşmüştür.
2010’da nüfusun yüzde 57’si her gün bir kere veya daha fazla meyve tüketirken bu oran 2022 yılında yüzde 36.5’e düşmüştür. Ocak 2021’den Ocak 2024’e geçen süreçte, Türkiye’de ortalama tavuk fiyatı 15.86 TL’den 79.23 TL’ye, 61.14 TL olan dana eti 414.82 TL’ye, 83.2 TL olan kuzu eti 458.36 TL’ye çıkmıştır.”
1.88 KURUŞ OLAN SOĞAN 17 TL’YE ÇIKTI”
Araştırmanın sonuçlarını değerlendiren İPA Başkanı Buğra Gökce, “Ocak 2021 tarihinde pazarda 1 kg soğan 1 lira 88 kuruşken, Ocak 2024’te 17 lira oldu. Aynı dönemde 1 kg patatesin fiyatı 1 lira 88 kuruştan 21 liraya, domatesin kilosu da 5 liradan 34.9 liraya çıktı. Yüksek enflasyon nedeniyle bakliyat fiyatları da cep yakmaya başladı.
Ocak 2021 tarihinde pazarda 1 kilo pirinç 7.6 lirayken Ocak 2024’te 1 kg pirinç 48.5 liraya ulaştı. Bu dönemde nohutun kilosu 10.3 liradan 76 liraya, kuru fasulyenin kilosu 13.7 liradan 84 liraya ulaştı. 2024 yılında et ürün gruplarında yıllık fiyat artışı bir önceki yıla göre yüzde 107.79 oranında artış gösterdi” dedi.
“ASGARİ ÜCRET SADECE GIDA MASRAFINA YETİYOR”
Önceki yıla göre dışarıda yemek yemenin maliyetinin yüzde 106.5 oranında arttığını da vurgulayan Gökce şunları kaydetti:
“Dünya Bankası araştırmasına göre nominal gıda enflasyonunun en yüksek görüldüğü ülke Arjantin olurken, Arjantin’i sırasıyla Zimbabwe, Türkiye, Venezuela, Lübnan, Filistin, Myanmar, Mısır, Sierra Leone, Nijerya takip ediyor. 4 kişilik bir aile için açlık sınırı 16 bin 646 liraya ulaştı. Bu sınır ailenin sadece gıda masraflarından oluşuyor. Yani asgari ücret bir ailenin yalnız gıda masraflarına yetiyor.
İstanbullular gıda enflasyonu nedeniyle aldıkları gıda ürünü çeşidini ve miktarını azaltıyor. Gıda enflasyonu nedeniyle pazarlardan kalan ürünleri almak için semt pazarları çıkışını bekleyen İstanbulluların sayısı gün geçtikçe artıyor. Tarım politikalarından başlayarak gıda enflasyonuna neden olan ve halkımızın gıdaya erişimini kısıtlayan politikalar değiştirilmelidir.”
